port 21

◊ پورت ۲۱ چيست؟
پورت ۲۱ رو پورت ftp مي‌گن. ftp مخفف عبارت file transfer protocol است يعني پروتکل انتقال فايل. کاربرد اين پروتکل و اين پورت از زماني وجود داره که حتي وب (پورت ۸۰ ) هم چندان عمومي نشده بود. پس مي‌تونم بگم که يه پروتکل باستاني هستش. وقتي مي‌خواهيد با يک سرور از طريق اين پروتکل صحبت کنيد، بايد مطمئن بشين که سرويس مربوط به ftp روي اون کامپيوتر فعال باشه. به عبارت ديگه بايد يک ftp server روي اون کامپيوتر در حال اجرا باشه. حالا شما با اون کامپيوتر مي‌خواين ارتباط برقرار کنين، پس شما بايد از يک ftp client استفاده کنيد. پس شما کلاينت هستيد و دستگاه مقابل سرور!
حالا شايد بپرسين که کار ftp چيست؟
ftp براي انتقال فايل به کار ميره و اين انتقال فايل در دو جهت ممکنه که upload و download گفته ميشه. براي اينکه اين‌ها رو قاطي نکنيد با هم فرض کنيد که کامپيوتر سرور بالای سر شما قرار گرفته، پس وقتي فايل رو از اون مي‌گيريد، فايل به سمت پايين مي‌آد (download) و وقتي فايل رو براي سرور مي‌فرستيد، حالت برعکس مي‌باشد و بهش مي‌گيم، upload کردن. و هر دو عبارت نوعي انتقال فايل محسوب ميشه. دقت کنيد که انتقال فايل از طريق پروتکل‌هاي ديگه‌اي هم امکان‌پذيره مثل web و ... ولي ما بحث‌مون همين پروتکل ftp است.
عبارت ديگه‌اي که راجع به اين پورت بايد ياد بگيريد، عبارت anonymous است. براي توضيح اين عبارت اول بايد بگم که وقتي شما مي‌خواهيد با سرور ارتباط برقرار کنيد، همين‌طوري کشکي که نيس! براي ارتباط با سرور از شما username و password پرسيده مي‌شه و اگه درست باشه مي‌تونين فايل‌ها رو upload و download کنيد و تغيير بديد ( پس مي‌بينيد که اين پروتکل پروتکل حساسي است و اگه هک بشه خيلي کارها ميشه باهاش کرد). اين حالت که گفتم در حالتي ممکنه که شما username و password داشته باشيد. اما گاهي پيش مي‌آد که username و password نداريم و مي‌خوايم با پورت ftp يک سرور يا سايت ارتباط برقرار کنيم. در اين حالت معمولا فقط اجازه download به ما داده ميشه و اجازه upload و يا اعمال تغييرات در فايل‌ها رو نداريم و اونو حالت anonymous يا ناشناس مي‌گن. در اين حالت وقتي از ما username خواسته ميشه، عبارت anonymous را تايپ مي‌کنيم و بعد که پسورد پرسيده ميشه، شما بايد E-mail تون رو وارد کنيد، ولي من مي‌گم که به جاي E-mail واقعي تون يه E-mail الکي بنويسين مثلا alaki@dolaki.com !!
آدرسي که براي ftp با يه سرور استفاده مي‌کنيم به چه شکلي است؟
آدرسي که استفاده مي‌کنيم بستگي به سرور داره ولي معمولا ساختار ثابتي داره. ( اگه يادتون باشه واسه web مثلا مي‌نوشتيم، www.far30.com ) حالا براي ftp مي‌نويسيم، ftp.far30.com پس مثلا براي سايت sazin.com مي‌نويسيم، ftp.sazin.com که آدرس ftp سايت ميشه.

چطوري يه سرور پيدا کنم که سرويس ftp روي اون فعال باشه؟
اين سوال دو حالت داره:
۱- مي‌خواهيد به صورت anonymous وارد بشين يعني username و password ندارين. براي اين حالت مي‌تونين از خيلي از سايت‌ها استفاده کنيد. مثلا مي‌تونين از ftp.microsoft.com استفاده کنيد يا سايت‌هاي ديگه.
۲- اگه مي‌خوايد به صورت غير anonymous کار کنيد، حيطه عمل‌تون محدود به سايت‌هايي ميشه که username و password واسه اون دارين. مثلا اگه شما سايتي روي اينترنت داشته باشيد ( چه سايت پولي و چه سايت مجاني مثلا در netfirms و geocities و ... ) به شما يک آدرس ftp و يک username و password تعلق مي‌گيره که از طريق اون کار مي‌کنيد. اگه سايت نداريد، مي‌تونيد يک سايت مجاني درست کنيد. مثلا مي‌تونيد از سايت geocities.com که متعلق به ياهو است استفاده کنيد. يا از سايت‌های netfirms.com يا freeservers.com و... ولي به‌هر حال در يکي از اين‌ها ثبت‌نام کنيد و username و password بگيريد. آدرس‌هاي ftp آنها هم که به‌صورت ftp.geocities.com يا ftp.netfirms.com و... خواهد بود. (از من نخواين که طريقه ثبت‌نام در اين سايت‌ها رو هم به شما ياد بدم! کار خيلي راحتيه.)


◊ با پورت ۲۱ صحبت کنيم
فرض کنيد من از يک سايت فرضي استفاده مي‌کنم که آدرس ftp اون باشه: ftp.somesite.com و username من باشه ali1000 و پسوردم هم يه چيزه ديگه باشه. حالا مي‌خوام از طريق پورت ۲۱ با اين سايت ارتباط برقرار کنم. در مورد اين پورت ديگه از nc و telnet استفاده نمي‌کنم، بلکه از برنامه‌اي که در تمام ويندوز‌ها هست، به اسم ftp کمک مي‌گيرم. در command prompt مي‌نويسم:
ftp ftp.somesite.com
و جواب مي‌شنوم:
Connected to somesite.com.
220 somesite Microsoft FTP Service (Version 5.0).
User (somesite.com:(none)):
دقت کنيد که اين سايت ftp server اش از نوع Microsoft است، پس اين سرور از سيستم‌عامل ويندوز استفاده مي‌کنه ( دونستن اين نکات لازم نيست، ولي من توصيه مي‌کنم که هميشه به جزئيات توجه کنيد) دقت کنيد که از من username رو مي‌خواد، پس مي‌نويسم: ali1000 و Enter رو فشار مي‌دم. جواب مي‌آد:
331 Password required for ali1000.
Password:
حالا ازم پسورد مي‌خواد و پسورد رو تايپ مي‌کنم. جواب مي‌شنوم:
230 User ali1000 logged in.
ftp>
اين نشون ميده که تونستم با پورت ۲۱ کامپيوتر مقابل ارتباط برقرار کرده و اصطلاحا يک session يا نشست! باهاش داشته باشم. اگه username يا password اشتباه بود، اون موقع مي‌گفت:
530 User ali1000 cannot log in.
Login failed.
ftp>
من فرض مي‌کنم که session با موفقيت برقرار شده، حالا تايپ مي‌کنم:
ftp> help
و جواب مي‌شنوم:
Commands may be abbreviated. Commands are:

! delete literal prompt send
? debug ls put status
append dir mdelete pwd trace
ascii disconnect mdir quit type
bell get mget quote user
binary glob mkdir recv verbose
bye hash mls remotehelp
cd help mput rename
close lcd open rmdir
اين‌ها ليست دستوراتي است که مي‌تونيد استفاده کنيد. من فقط اون‌هايي که به صورت bold مشخص کردم رو توضيح خواهم داد. بقيه دستورات کمتر به کار مي‌رن.